به گزارش خبرنگار،علم خوان، این بررسی سیستماتیک بوسیله پژوهشگران مرکز تحقیقات کولورکتال دانشگاه علوم پزشکی تهران که یافته‌های آن در ژورنال Techniques in Coloproctology منتشر شده است، وضعیت بیماران را قبل و بعد از اقدامات جراحی مختلف برای پرولاپس رکتوم، عارضه‌ای که در آن راست‌روده از مقعد بیرون می‌زند، بررسی کرد.

پرولاپس رکتوم در درجه اول زنان مسن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و اغلب باعث علائمی مانند بی‌اختیاری مدفوع، یبوست و ناراحتی لگن می‌شود که می‌تواند زندگی روزمره را به شدت مختل کند.

این مطالعه  نشان داد که جراحی منجر به بهبود قابل توجهی در نمره‌های «کیفیت زندگی مرتبط با سلامت» (HRQoL) در حوزه‌های جسمی، عاطفی و اجتماعی در این بیماران می‌شود.

پرولاپس رکتوم در درجه اول زنان مسن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و اغلب باعث علائمی مانند بی‌اختیاری مدفوع، یبوست و ناراحتی لگن می‌شود که می‌تواند زندگی روزمره را به شدت مختل کند.

این پژوهشگران پس از مرور مطالعات در نهایت بر ۱۹ مطالعه با کیفیت بالا با داده‌های HRQoL قبل و بعد از عمل جراحی از ۱۵۷۶ بیمار قبل از درمان و ۱۴۲۴ بیمار بعد از آن تمرکز کردند. آنها با استفاده از ابزارهای استاندارد مانند پرسشنامه SF-36 - که جنبه‌هایی مانند عملکرد جسمی، سلامت روان و نقش‌های اجتماعی را اندازه‌گیری می‌کند - «میانگین تفاوت استاندارد شده» (SMD) ۱.۶۵ را در نمر‌ه‌های کلی HRQoL پس از عمل جراحی محاسبه کردند (فاصله اطمینان ۹۵٪: ۱.۰۵ تا ۲.۲۴). این نشان دهنده یک اثر بزرگ و مثبت است، و تقریباً همه مطالعات به جز یک مورد بهبود کیفیت زندگی را نشان می‌دادند.

با تجزیه و تحلیل بیشتر، این تجزیه و تحلیل، پیشرفت‌هایی را در هر حوزه  پرسشنامه کیفیت زندگی SF-36 نشان داد. برای مثال، عملکرد جسمی با SMD برابر با ۱.۰۰ (۹۵٪ CI: ۰.۲۳ تا ۱.۷۷) بهبود یافت، در حالی که نقش‌های اجتماعی با افزایش ۰.۸۵ (۹۵٪ CI: ۰.۳۱ تا ۱.۳۹) بودند. حتی معیارهای سلامت روان، مانند نقش عاطفی، با SMD برابر با ۰.۹۳ (۹۵٪ CI: ۰.۰۵ تا ۱.۸۰) روند صعودی داشتند، اگرچه برخی از فواصل اطمینان با صفر همپوشانی داشتند که نشان‌دهنده تنوع در نتایج است.

یک سوال کلیدی در این زمینه این است که آیا جراحی‌های شکمی - که شامل دسترسی به رکتوم از طریق شکم، اغلب با تقویت مش - یا رویکردهای پرینه (میان‌دوراه) که از طریق مقعد انجام می‌شوند، نتایج بهتری به همراه دارند یا خیر. متاآنالیز این دو مورد را مقایسه کرد: روش‌های شکمی (از ۱۳ مطالعه، ۹۹۸ بیمار قبل از عمل) SMD کمی بالاتر از ۱.۷۰ (۹۵٪ CI: ۱.۰۳ تا ۲.۳۸) را نشان داد، در مقایسه با ۱.۲۶ (۹۵٪ CI: ۰.۴۶ تا ۲.۰۵) برای روش‌های پرینه (سه مطالعه، ۵۷۸ بیمار). با این حال، این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار نبود و بنابراین هیچکدام از دو روش بر دیگری برتری نداشت. چهار مطالعه که از هر دو تکنیک استفاده کرده بودند، هم این عدم برتری یکی بر دیگری را نشان دادند.

بر اساس تجزیه و تحلیل متا-رگرسیون، عواملی مانند سن بیمار (بالای ۶۰ سال) و جنسیت (عمدتاً زن، بیش از ۹۰٪ در اکثر مطالعات) بیش از نوع جراحی یا مدت زمان پیگیری بر نتایج تأثیر گذاشتند. محققان ناهمگونی بالایی را در بین مطالعات مشاهده کردند (I² تا ۹۷٪)، که به تفاوت در جمعیت بیماران، تغییرات جراحی و ابزارهای اندازه‌گیری نسبت داده می‌شود.

 نکته قابل توجه این است که هیچ پرسشنامه اختصاصی  کیفیت زندگی برای پرولاپس رکتوم وجود ندارد، و SF-36 رایج‌ترین پرسشنامه است اما برای مسائل خاص پرولاپس مانند بی‌اختیاری ادرار مناسب نیست. این پژوهشگران بر نیاز به ایجاد یک ابزار ارزیابی کیفیت زندگی مختص پرولاپس رکتوم برای رسیدگی بهتر به مشکلات باقی‌مانده بیماران پس از تاکید می‌کنند، به خصوص که یک پرسشنامه کیفیت زندگی اختصاصی و معتبر می‌تواند به حل اختلافات موجود در انتخاب رویکردهای درمانی جراحی کمک کند.

منبع: https://link.springer.com/article/10.1007/s10151-025-03198-0

کلیدواژه: پرولاپس رکتوم، افتادگی راست‌روده، سالمندی، بی‌اختیاری