به گزارش علم خوان، پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی تهران که این بررسی را انجام داده‌اند، ترکیبی پیچیده از امید، نوع‌دوستی و موانع فرهنگی-مذهبی را یافتند که بر استفاده از شیر اهدایی انسان(DHM) تأثیر می‌گذارد.

پژوهشگران در این بررسی با 16 مادر (9 اهداکننده و 7 دریافت‌کننده) در چهار بانک شیر در ایران مصاحبه کردند.

یافته‌های کلیدی

 تجزیه و تحلیل آنها پنج موضوع اصلی را آشکار کرد:

- گسترش فرصت‌ها برای اهدای شیر و استفاده از آن: مادران اشاره کردند که اهدای شیر باید در آموزش‌های دوران بارداری گنجانده شود و بسیاری از آنها از گزینه‌های اهدای شیر یا واجد شرایط بودن برای آن بی‌اطلاع هستند.

- آشنایی والدین با خدمات بانک شیر: ارائه دهندگان خدمات درمانی، رسانه‌های اجتماعی و شبکه‌های همسالان به عنوان کانال‌های کلیدی برای آگاهی ذکر شدند، اما بسیاری از مادران از کمبود اطلاعات خبر دادند.

- محدودیت‌های زیرساختی: مادران به کمبود تجهیزات و تعداد ناکافی مکان‌های بانک شیر به عنوان موانعی برای ارائه خدمات اشاره کردند.

شیر اهدایی انسان به عنوان عامل امید و رضایت: دریافت‌کنندگان شیر اهدایی را برای بقای نوزادان خود حیاتی توصیف کردند، در حالی که اهداکنندگان این عمل را به عنوان یک حرکت عاطفی رضایت‌بخش می‌دانستند.

-اعتقادات مذهبی و حمایت خانواده: نگرانی‌های فرهنگی و مذهبی - به ویژه پیرامون مفهوم «خویشاوندی شیری» در قوانین اسلامی - و وجود (یا عدم وجود) حمایت خانواده به طور قابل توجهی بر مشارکت تأثیر گذاشت.

چرا این موضوع مهم است

استفاده از شیر مادر اهداکننده بوسیله سازمان جهانی بهداشت و سایر نهادهای مهم بهداشتی به عنوان بهترین جایگزین در زمانی که شیر خود مادر در دسترس نیست، شناخته شده است. یافته‌های این بررسی در ایران - کشوری که از نظر تعداد بانک‌های شیر در خاورمیانه پیشرو است - تجربیات واقعی پشت این آمار را نشان می‌دهد.

این مطالعه احساسات نوع‌دوستی و هدفمندی را در مادران اهداکننده برجسته می‌کنند. برای مادران دریافت‌کننده، شیر اهداکننده اغلب به عنوان یک راه نجات امیدوارکننده برای نوزادان آسیب‌پذیر ظاهر می‌شود. اما این انگیزه‌های مثبت با موانع عملی و فرهنگی تعدیل می‌شوند.

چالش‌های کلیدی شناسایی شده

1.شکاف آگاهی – بسیاری از مادران به سادگی از وجود گزینه‌های اهدای شیر یا دریافت آن یا نحوه دسترسی به آنها بی‌اطلاع بودند.

2. زیرساخت‌ها و تدارکات– مکان‌های محدود، محدودیت‌های تجهیزات و ظرفیت خدمات مانع استفاده گسترده‌تر از بانک‌های شیر می‌شود.

3. نگرانی‌های فرهنگی/مذهبی – به ویژه در یک زمینه با اکثریت مسلمان: مفهوم خویشاوندی رضاعی (که به موجب آن کودکانی که بوسیله یک اهداکننده شیر داده می‌شوند، ممکن است به  «خواهر و برادر رضاعی» تبدیل شود) می‌تواند سوالاتی را در مورد نسب، واجد شرایط بودن ازدواج و هنجارهای اجتماعی ایجاد کند.

4.اعتماد و ایمنی – گیرندگان و اهداکنندگان بالقوه نگرانی‌هایی را در مورد ایمنی، بهداشت، شفافیت فرآیند و اینکه آیا سبک زندگی یا وضعیت سلامتی اهداکننده مهم است یا خیر، ابراز کردند.

5. سیستم‌های حمایتی– حمایت خانواده و مشارکت ارائه دهندگان خدمات درمانی به عنوان عوامل کلیدی توانمندساز ظاهر شدند. در صورت فقدان این موارد، مادران کمتر مشارکت می‌کردند.

توصیه‌ها و مراحل بعدی

این پژوهشگران طیف وسیعی از اقدامات سیاستی و عملی را برای افزایش اثربخشی و مقبولیت خدمات بانک شیر پیشنهاد می‌کنند:

- راه‌اندازی کمپین‌های آموزشی حساس به فرهنگ (مراقبت‌های دوران بارداری، کلینیک‌های مادران) برای افزایش آگاهی در مورد اهدا و دریافت شیر اهدایی انسان.

-  استفاده از کانال‌های مورد اعتماد (متخصصان مراقبت‌های بهداشتی، رهبران مذهبی، رسانه‌های اجتماعی) برای ایجاد دانش و اعتماد.

- تقویت زیرساخت‌ها: اطمینان از تجهیزات کافی، پروتکل‌های غربالگری/پاستوریزاسیون مناسب، و دسترسی بیشتر به مکان‌های بانک شیر.

-مشارکت رهبران مذهبی و اجتماعی برای رسیدگی شفاف به نگرانی‌های کلامی و فرهنگی (مانند خویشاوندی شیر).

- تشویق ساختارهای حمایتی خانواده و تجربیات/شهادت‌های همتایان برای عادی‌سازی فرآیند اهدا و دریافت.

نکته پایانی

این بررسی نشان می‌دهد مادران اهداکننده شیر یا دریافت‌کننده شیر ترکیبی از شفقت و نوید را تجربه می‌کنند - اما همچنین با موانع تدارکاتی، اطلاعاتی و فرهنگی قابل توجهی روبرو هستند. همزمان با گسترش خدمات بانک شیر، پرداختن به «تجربه انسانی» در این سفر اهداکننده تا گیرنده، به همان اندازه تضمین ایمنی بالینی و زیرساخت‌ها اهمیت دارد. این مطالعه بینش‌های ارزشمندی را برای کشورهایی با چارچوب‌های فرهنگی و مذهبی مشابه که به دنبال گسترش بانکداری شیر انسان در مراقبت‌های نوزادان هستند، ارائه می‌دهد.

منبع خبر: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/mcn.70084?af=R