به گزارش واحد علم خوان دانشگاه علوم پزشکی تهران، پژوهشگران دریافتند که «کرونوتایپ‌های عصر»- افرادی که به طور طبیعی تا دیروقت بیدار می‌مانند و دیرتر از خواب بیدار می‌شوند - ممکن است با اختصاص دادن کالری بیشتر به صبحانه و میان وعده‌های عصرانه، سلامت قلبی-متابولیکی خود را بهبود بخشند و به طور بالقوه فشار خون، شاخص توده بدنی (BMI) و نشانگرهای التهاب را کاهش دهند.

این مطالعه مقطعی  بوسیله پژوهشگران دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران و بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی یزد و سیتی یونیورستی بیرمنگام  که در ژورنال «تغذیه و متابولیسم» منتشر شده است، داده‌های ۵۷۴ زن ۲۰ تا ۶۰ ساله در تهران، ایران را تجزیه و تحلیل کرده است.

این تحقیق از یادآوری‌های غذایی، پرسشنامه‌های کرونوتایپ و آزمایش خون برای بررسی چگونگی تعامل الگوهای زمان‌بندی وعده‌های غذایی با ساعت داخلی بدن فرد برای تأثیر بر خطرات قلبی و متابولیکی استفاده کرد.

کرونوتایپ‌ها به ترجیح طبیعی فرد برای فعالیت صبحگاهی یا عصرگاهی اشاره دارند که در اینجا بوسیله پرسشنامه صبحگاهی-عصرگاهی تعیین می‌شود. افراد با تیپ‌های صبحگاهی (M-types) در ترجیح صبحگاهی امتیاز بالایی کسب کردند، افراد با تیپ‌های عصرگاهی (E-types) به ساعات بعدی تمایل داشتند و افراد با تیپ‌های میانی در این بین قرار گرفتند. زنان سه روز گزارش غذایی دقیقی ارائه دادند که به محققان اجازه داد تا میزان مصرف انرژی را در طول صبحانه (از بیدار شدن تا ظهر)، عصر (ظهر تا 6 بعد از ظهر) و شام (6 بعد از ظهر به بعد) و همچنین «پنجره غذایی» کلی آنها - بازه زمانی از اولین تا آخرین لقمه - محاسبه کنند.

یافته‌های کلیدی تفاوت‌های چشمگیری را بر اساس کرونوتایپ برجسته کرد. برای افراد با تیپ‌های عصرگاهی، مصرف کالری بیشتر در صبحانه با کاهش فشار خون سیستولی و دیاستولی به صورت خطی مرتبط بود. به طور مشابه، دریافت انرژی بیشتر در بعد از ظهر با کاهش BMI و سطوح پایین‌تر پروتئین واکنشی C با حساسیت بالا (hs-CRP)، نشانگر التهاب مرتبط با بیماری قلبی، همبستگی داشت. با این حال، برخی از ارتباطات U شکل بودند: به عنوان مثال، کالری صبحانه تا حدود ۲۳ درصد از کل انرژی روزانه مفید بود، که فراتر از آن ممکن است فشار خون دوباره افزایش یابد. مصرف بعد از ظهر برای BMI و hs-CRP در حدود ۱۲ تا ۱۳٪ نقطه عطف داشت.

در مقابل، مصرف زیاد کالری شام برای افراد با تیپ میانی ​​و عصرگاهی مضر به نظر می‌رسید و با BMI بالاتر در مقایسه با افراد با تیپ صبحگاهی همراه بود. کرونوتایپ‌های عصرگاهی همچنین با سطح قند خون ناشتای بالاتر و زمان غذا خوردن طولانی‌تر مواجه بودند، که نشان می‌دهد فشرده‌سازی وعده‌های غذایی در ساعات کمتر ممکن است به تنظیم متابولیسم قند کمک کند. افراد با تیپ صبحگاهی چنین ارتباطات کمتری را نشان دادند، که نشان می‌دهد عادات طبیعی سحرخیزی آنها ممکن است از قبل با زمان‌بندی بهینه وعده‌های غذایی بهتر هماهنگ باشد.

محققان عواملی مانند سن، فعالیت بدنی، وضعیت اجتماعی-اقتصادی و کل کالری دریافتی را برای جداسازی این اثرات تنظیم کردند. آنها در بحث خود خاطرنشان کردند که افراد با تیپ شخصیتی عصرگاهی اغلب به دلیل ریتم‌های شبانه‌روزی تأخیری دیرتر غذا می‌خورند، که می‌تواند با فرآیندهای متابولیک بدن ناهماهنگ باشد و خطرات قلبی-متابولیکی را افزایش دهد. آنها پیشنهاد می‌کنند که تنظیم وعده‌های غذایی نزدیک‌تر به زمان بیدار شدن از خواب، می‌تواند مزایای مشاهده شده در افراد سحرخیز را تقلید کند و یک استراتژی ساده برای سلامت بهتر ارائه دهد.

در حالی که این مطالعه بینش‌های جذابی ارائه می‌دهد، طراحی مقطعی آن به این معنی است که همبستگی‌ها را نشان می‌دهد، نه رابطه علت و معلولی را. این پژوهشگران خواستار تحقیقات و مداخلات طولی، مانند آزمایش‌های غذا خوردن با محدودیت زمانی، برای تأیید این موضوع هستند که آیا تغییر زمان وعده‌های غذایی واقعاً می‌تواند نتایج را برای افراد با کرونوتایپ‌های عصرگاهی بهبود بخشد یا خیر.

این یافته‌ها به شواهد رو به افزایش در موردchrono-nutrition می‌افزاید، این ایده که همگام‌سازی غذا خوردن با ساعت‌های بیولوژیکی ما می‌تواند با چاقی، دیابت و بیماری‌های قلبی - مسائلی که به طور نامتناسبی بر زنان در بسیاری از جمعیت‌ها تأثیر می‌گذارد – مقابله کند.

منبع خبر: https://nutritionandmetabolism.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12986-025-00985-2